اوژن آنری پل گوگن (به فرانسوی: Eugène Henri Paul Gauguin) (زادهٔ ۷ ژوئن ۱۸۴۸ – درگذشتهٔ ۸ مهٔ ۱۹۰۳) نقاش و تندیس‌گر فرانسوی و یکی از مهمترین چهره‌های سبک پسادریافتگری بود.
پل گوگن قبل از آن که تصمیم به نقاشی بگیرد چندسالی در ناوگان بازرگانی فرانسه کار و در دریا زندگی کرد. سپس شغلی را در یک موسسه دلالی سهام در پاریس آغاز کرد که پردرآمد بود. خانواده‌ای تشکیل داد. همسرش پنج فرزند به دنیا آورد. نقاشان امپرسیونیست به آثار نقاشی‌اش علاقمند شدند و آثارش را به نمایشگاه‌شان فراخواندند.
گوگن ۳۵ ساله بود که تصمیم گرفت علاقه‌اش به نقاشی را به حرفه آینده خود تبدیل کند. از همسر و فرزندان‌اش چشم پوشید و خود را یکسره در اختیار کار قرار داد. در نقاشی‌هایش به فرهنگ می‌پرداخت و طبیعت. عرفان، جاذبه‌های جنسی، رویا و حقیقت موضوع‌های نقاشی‌هایش بودند. او در آثارش رنگ را با ترکیبات تازه و غیرمنتظره‌ای به کار برد و به معانی روانشناختی رنگ پرداخت و از خط‌های گویا و ساده کردن طراحی سود جست.
علاقه به ماوراء طبیعت
گوگن از تمدن می‌گریخت و آن را نوعی بیماری می‌انگاشت. به شهر ” پنتاون”، در ایالت برتانی فرانسه رفت. در آنجا کوشید زندگی ساده روستایی را با داستان‌های انجیل بیامیزد. کشتی گرفتن یعقوب با فرشته (۱۸۸۸) یکی از نخستین آثار در این زمینه بود. زنان روستاییِ معتقد به این مبارزه تخیلی می‌نگرند؛ مبارزه‌ای که در ذهن‌شان انجام می‌شود.
گوگن در قالب عیسی مسیح
هنرمندان شهر ” پنتاون”، در ایالت برتانی فرانسه آثار نقاشی به سبک پست امپرسیونیستی گوگن را تحسین می‌کردند. او پس از سفری به “پاناما” و ” مارتینیک”، دعوت ونگوگ را گرچه علاقه‌ای به این سفر نداشت پذیرفت و نزد او به شهر “ارل” رفت. گوگن که خود را برتر از هنرمندان زمانه خود می‌پنداشت، در سال ۱۸۸۹ خود را در قالب عیسی مسیح نقاشی کرد.
بین حقیقت و رویا
سفر بعدی او تاهیتی بود. گوگن با امید به دست‌یابی به آزادی کامل به این جزیره رفت، اما متوجه شد که رویاها در باره این جزیره پس از حمله اروپائیان به آن ازمیان رفته‌اند. او معترض بود که چرا مردمان این جزیره “سنت‌ها، مد و فرهنگ مسخره ما را تا حد خنده‌داری تقلید می‌کنند.” نقاشی‌های گوگن در تاهیتی اما این جزیره را چون بهشت تصویر می‌کنند.
زندگی ناموفق در تاهیتی
گوگن که نقاشی‌هایش در تاهیتی آرزوی اروپائیان را در نزدیک شدن به بیگانگان تحقق می‌بخشید در باره سفرش به تاهیتی می‌نویسد که مردمان این جزیره گرچه غرایز اولیه خود را گم کرده‌اند اما هنوز «زیبا چون آثار هنری باقی مانده‌اند.» تابلوهای گوگن به فروش نمی‌رسیدند و او در فقر به زندگی‌اش ادامه می‌داد. همسرش نیز دیگر از او قطع امید کرده و با فرزندانش به دانمارک مهاجرت کردند.
اروپایی وحشی
گوگن دوسال بعد در فقر و تنگدستی به فرانسه بازگشت. می‌گوید که در این دوران گرچه وحشی‌تر از سابق بود، اما معلوماتش بیشتر شده بودند. در فرانسه از موفقیت خبری نبود. او باز به تاهیتی بازگشت، اما دیگر از زندگی سیر بود. کوشش او برای خودکشی ناموفق ماند. برای او که عاصی بود تنها نقاشی باقی مانده بود که با آن خود را مشغول کند. در این زمان برای به‌دست آوردن مخارج زندگی‌اش برای روزنامه‌های طنز مطلب می‌نوشت.
شهرت با تاخیر
گوگن با خلق اثر “از کجا آمده‌ایم؟ چه هستیم؟ به کجا می رویم؟” در سال ۱۸۹۷ میلادی به موضوع زندگی پرداخت؛ زندگی از تولد تا مرگ همراه با ترس‌ها و شادی‌های آن. گوگن با این اثر به شهرت رسید و آثارش مورد توجه قرار گرفتند. یک تاجر آثار هنری در پاریس تصمیم گرفت پل گوگن را حمایت مالی کند.
مصرف بی‌رویه مشروبات الکلی، بیماری‌های گوناگون و اختلافات همیشگی با مقامات اداره مستعمرات فرانسه عرصه را بر گوگن تنگ کرده بودند. او که دیگر کمتر نقاشی می‌کرد در سال ۱۹۰۳ در سن ۵۵ سالگی در یکی از جزایر مارکیز در جنوب اقیانوس آرام درگذشت و به این ترتیب زندگی یکی از آفرینندگان مفهوم جدید نقاشی به پایان رسید.
زندگی یک هنرمند
گرچه پل گوگن همواره با اعتماد به نفس به آثار خود می‌نگریست و آنها را پراهمیت می‌دانست، اما پس از مرگش بود که توجه کلکسیونرهای آثار هنری و موزه‌ها نسبت به او و آثارش جلب شد. امروز پل گوگن یکی از مشهورترین هنرمندان تاریخ اروپا به حساب می‌آید. بنیاد بیِلر در سوئیس از هشتم تا ۲۸ ژوئن حدود ۵۰ اثر گوگن را که به موزه‌های مختلف و صاحبان شخصی جهان تعلق دارند، در نمایشگاه شهر بازل عرضه میکند.
