شش داروی جدید زیست فناوری ایران
در سال‌جاری ما شاهد رونمایی از ۶ داروی جدید بیوتکنولوژیک ایرانی شامل:
۲ قلم داروی نوترکیب و ۴ نوع ماده اولیه دارویی در قالب طرح کلان ملی فناوری
«تولید داروهای وارداتی» بین معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری
و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی بودیم.
این داروها شامل:
۱-«سالمترول» (Salmeterole)
برای درمان بیماری‌های تنفسی و آسم،
داروی سالمترول به شکل تنفسی مصرف می شود و بسته به میزان بیماری در دوزهای مختلف استنشاق می شود. این دارو به عنوان گشاد کننده راه‌های هوایی و داروی ضد آسم کاربرد دارد.
۲-«ریلوزول» (Riluzole) با کاربرد در درمان
ALS (نوعی بیماری سیستم عصبی)،
داروی ریلوزول به شکل قرص مصرف می شود و برای درمان بیماری( Amyotrotro fische Lateraal Sclerose) ALS یا آمیوتروفیک لاترال اسکلروز که نوعی بیماری سیستم عصبی است،
کاربرد دارد.
این بیماری مربوط به نورون‌های حرکتی است و تخریب پیشرونده و غیرقابل ترمیم در دستگاه عصبی مرکزی (مغز و نخاع) و دستگاه عصبی محیطی را موجب می شود. این بیماری منجر به از دست رفتن تدریجی عملکرد عضلات (به ویژه عضلات مخطط) می شود و با تضعیف ماهیچه‌ها فرد به تدریج به فلج عمومی مبتلا میشود.
علائم این بیماری ضعیف شدن ماهیچه ها
و همچنین خستگی مفرط است. این بیماری می تواند از دست یا پا و یا ماهیچه هائی که برای حرف زدن و بلعیدن به کار می روند، شروع شود. مثلا بیمار متوجه می شود که مرتب پایش پیچ می خورد؛ غذا و نوشیدنی
به گلویش می پرد؛ یا مثلا در بستن دکمه های لباس یا باز و بسته کردن شیر آب مشکل دارد. ای.ال.اس یک بیماری ” پروگراسیو” است. بدین معنی که بیماری به طور مرتب پیشرفت کرده و جسم عقب تر می رود. دلیل قطعی ای.ال.اس مشخص نیست.
ای. ال.اس مسری نمی باشد. این بیماری معمولا همراه با درد نیست و به هوشیاری بیمار آسیب نمی رساند. قوای پنج گانه : چشائی، بینائی، بویائی، شنوائی و پساوایی ( لامسه) و همینطور سیستم گوارشی،
جذب و دفع غذا، روده ها و مثانه از دسترس بیماری بدور هستند. به تدریج ماهیچه های بیشتری – به استثنای ماهیچه های قلب – در بدن بیمار آسیب می بینند. سرعت پیشرفت بیماری بسته به اشخاص متفاوت است. اما متوسط طول عمر این بیماران بین سه تا پنج سال پیش بینی می شود. افرادی هم هستند که بیش از ده سال با این بیماری زندگی کرده اند. نمونه ویژه (ولی ممکن)
پروفسور استفان هاوکینگ دانشمند و استاد فیزیک انگلیسی است که از ۲۲ سالگی دچار بیماری ای.ال.اس شده و اکنون علیرغم داشتن این بیماری به زندگی پربارش ادامه داده است.
۳-«لتروزول» (Letrozol) برای مهار «آروماتاز»
و کاربرد در درمان سرطان پستان،
موارد مصرف داروی لتروزول:
۱٫ درمان سرطان سینه متاستاز یافته در زنان یائسه
۲٫ درمان سرطان سینه متاستاز یافته در کسانی که اخیرا تحت عمل جراحی کموتراپی یا رادیوتراپی بوده اند.دارو بلافاصله بعد از این درمان ها و یا ۵ سال درمان با تاموکسیفن مصرف میشود لتروزول برای توقف سلول های سرطانی باقیمانده از این درمان ها استفاده میشود.
۴-«زولدرونیک اسید» (Zoledronic acid)
برای پیشگیری از استئوپروز (پوکی استخوان)و نیز درمان بیماری پوستی پاژه،
این دارو برای درمان پوکی استخوان فقط یک بار در سال باید تزریق شود و تزریق آن نیز ۱۵ دقیقه بیشتر طول نمی‌کشد. داروهایی که تاکنون برای پوکی استخوان تجویز می‌شده به صورت قرص بوده و هر روز باید مصرف شود و تحقیقات نشان داده که بیماران پوکی استخوان به
طور منظم داروهای خود را مصرف نمی‌کنند؛ عوارض جانبی این داروها، از جمله تورم لوله مری که بلع را دشوار می‌کند، باعث میشود بیمار پس از ۶ ماه مصرف آن را رها کند
۵-«فاکتور هفت: انعقادی خون برای درمان بیماران هموفیلی
این دارو در درمان خونریزی هموفیلی A و B موثر است.هموفیلی یا خون تراوی نوعی بیماری ارثی است که در آن خون در محل بریده شده بند نمی‌آید و جز در موارد استثنایی این بیماری فقط در افراد مذکر دیده میشود.
۶- «توکسین بوتولینومA » برای درمان پوست و زیبایی است.
تولید این داروها به دست متخصصان داخلی در حالی صورت می‌گیرد
که هم از جهت فناوری بالای آنها و نیز از لحاظ کاهش قیمت نسبت به نمونه خارجی،
در عین اثربخشی بالاتر، بسیار حائز اهمیت هستند و صرفه‌جویی ۶۸ میلیون دلاری سالانه
را برای کشور به همراه دارند.
این دارو برای درمان بیماری های پوستی و همچنین مصارف زیبایی کاربرد دارد. این فرآورده دارویی یک فرآورده بیوتکنولوژی به شمار می رود.
آنچه در میان مردم به ” بوتاکس ” معروف است عبارتست از همین توکسین بوتولینوم که تزریق آن برای رفع اسپاسم های
عضلانی
، معالجه سردردهایی مانند میگرن، تعریق بیش از حد زیر بغل وکف دست ، و نیز برطرف کردن چین و چروک های صورت صورت می گیرد. مشهورترین ، قدیمی ترین و موثرترین نوع این توکسین ( نوع A ) Botulinum toxin type A
می باشد.
مهم‌ترین آنها: ساخت و تولید نخستین نانوداروی تزریقی ضدسرطان خاورمیانه، با
نام تجاری «سینا دوکسوزوم» است که نوعی آنتی‌بیوتیک قابل استفاده در انواع سرطان
ناحیه شکمی است. «سینا دوکسوزوم» که مشابه داروی خارجی «داکسیل»
داروی شیمی‌درمانی تزریقی است، به مدت ۱۳ سال در انحصار یک شرکت آمریکایی بوده
و با قیمت بالا (ویال‌های ۲۰ میلی‌گرم در ۱۰ سی‌سی ۷۰۰ هزار تومان و ویال ۵۰ میلی‌گرم
در ۲۵ سی‌سی یک میلیون و ۷۰۰ هزار تومان) در کشور به فروش می‌رسید
و در بسیاری از مواقع بیماران قادر به تهیه این نانودارو نبودند،
اما در حال حاضر با کسب دانش فنی تولید این نانودارو، امکان تهیه دارو
با هزینه‌های بسیار پایین‌تر و با پیش‌بینی کمتر از نصف قیمت نمونه خارجی،
برای بیماران فراهم شده است.
