پریود یا عادت ماهیانه|بی نظمی شدن عادت ماهانه
آشنایی با پریود یا عادت ماهیانه
پریود در دختران
پریود (قاعدگی) یکی از مراحل بلوغ در دختران است. پریود مانند بسیاری از علایم دیگر بلوغ ممکن است برای دختران گیج کننده باشد. بعضی از دختران ممکن است به نوعی از پریود شدن ترس داشته باشند یا نگران آن باشند. بسیاری از دختران و پسران درک کاملی از دستگاه تناسلی زنان و چگونگی کارکرد آن در طی یک دورة قاعدگی(پریود) ندارند و همین موضوع قاعدگی را برای آنان اسرارآمیز جلوه میدهد.
یک دورة پریود (قاعدگی) مدت زمان اولین روز خونریزی در یک ماه تا اولین روز خونریزی در ماه بعد است. مثلاً اگر اولین خونریزی دختری در ۸ اردیبهشت باشد و روز اول خونریزی بعدی وی در ۲ خرداد باشد دورة قاعدگی او ۲۴ روز طول کشیده است (از ۸ اردیبهشت تا ۱ خرداد).
بلوغ و قاعدگی (پریود)
زمانیکه دختری به بلوغ می رسد (معمولاً در سنین۸ تا ۱۳ سالگی)، بدن و ذهن در بسیاری جهات شروع به تغییر و تحول میکند. هورمونها در بدن رشد فیزیکی جدیدی را آغاز میکنند، مثلاً پستانها شروع به رشد میکنند. حدود2 الی 2/5 سال بعد از شروع رشد پستانها، اولین خونریزی قاعدگی ( پریود )در یک دختر اتفاق می افتد.
حدود ۶ماه قبل از آغاز اولین دورة پریود، دختر ممکن است متوجه افزایش ترشح از دستگاه تناسلی خود شود که مسألهای شایع در میان دختران است و نباید از آن نگران باشد مگر آنکه این ترشحات بسیار بد بو باشد یا باعث خارش گردد.
اولین پریود زمانی اتفاق میافتد که همة اجزاء دستگاه تناسلی دختر بالغ شده باشند و بتوانند با یکدیگر کار کنند.
با بلوغ دختر، هورمونهایی از هیپوفیز (یکی از غدد موجود در مغز) ترشح میشود که این هورمونها تخمدانها را وادار به ساخت هورمونهای زنانه میکنند. این هورمونهای زنانه استروژن و پروژسترون نامیده میشوند که اثرات زیادی در بدن دختر دارند و به رشد جسمی و بالغ شدن او کمک می کنند.
پس شروع دوره های پریود (قاعدگی ) یک دختر، در هر ماه یک تخمک بسیار کوچک که با چشم دیده نمیشود- از درون تخمدان آزاد میشود که به این عمل تخمک گذاری میگویند. تخمک وارد لولههای فالوپ میشود و از طریق آن به سمت رحم حرکت میکند. اگر در طی این مسیر تخمک توسط یک اسپرم مرد بارور شود تخم ایجاد میشود و تخم به سمت رحم رفته و در آنجا لانه گزینی میکند و با چسبیدن به دیوارة رحم شروع به بزرگ شدن و رشد مینماید تا در پایان ۹ماه به یک نوزاد کامل تبدیل شود.
در صورتیکه تخمک با اسپرم برخورد نداشته باشد – مسألهای که در اکثر دروههای قاعدگی اتفاق میافتد- تخمک بارور نمیشود و از بدن دفع میشود. در این صورت رحم که خود را آماده پذیرایی از تخم بارور کرده بود و با اضافه کردن مخاطات خود را برای لانه گزینی تخم آماده نموده بود، با تشکیل نشدن تخم (بارور نشدن تخمک) به حالت اول خود برمیگردد و برای این کار مخاطات و بافت اضافی رحم شروع به ریزش میکند.
ریزش بافت و مخاطات که خونی است همان خونریزی قاعدگی است. باید توجه کرد که همانطوریکه توضیح داده شد، خونریزی قاعدگی فقط شامل خون نیست بلکه بافت اضافی و مخاطات خونی است که از رحم به بیرون ریخته میشود.
این وقایع هر ماه یکبار اتفاق میافتد. رحم خود را برای پذیرش تخم در طی یک ماه به تدریج آماده میکند و در نتیجه مخاطات و بافت اضافی در داخل آن بوجود میآید. در حدود اواسط یک دوره قاعدگی تخمک گذاری انجام میشود که در صورت عدم باروری تخمک با اسپرم مرد، در انتهای ماه همة بافتها و مخاطات اضافی رحم به همراه تخمک به صورت خونریزی قاعدگی (پریود) از بدن خارج میشود و این وقایع ماهانه ادامه مییابد تا اینکه زن در حدود سن ۵۰سالگی به یائسگی برسد. یائسگی به این معنی است که زن همة تخمکهای موجود در تخمدانها را آزاد کرده است و دیگر تخمک ندارد. بنابراین دورههای قاعدگی نیز تمام میشود و دیگر امکان بچهدار شدن برای او نیست.
پریود یا قاعدگی چیست؟
عادت ماهیانه خونریزی ماهانه از رحم بانوان می باشد. به نامهای دیگری مانند قاعدگی ، منس و پریود هم خوانده می شود.خون قاعدگی ترکیبی از خون کامل و بافتهای ریزش کرده رحم م ی باشد.اکثر دوره های قاعدگی بین ۳ تا ۵ روز طول می کشد.
سیکل قاعدگی (پریود) چیست؟
خونریزی قاعدگی قسمتی از سیکل قاعدگی می باشد.در یک سیکل قاعدگی بدن زنان تغییراتی می کند تا هر ماه برای باردار شدن آمادگی داشته باشد.یک سیکل قاعدگی از اولین روز خونریزی قاعدگی شروع می شود.متوسط زمان یک سیکل قاعدگی نرمال ۲۸ روز است.اما یک سیکل نرمال ممکن است از ۲۳ تا ۳۵ روز متفاوت باشد.
خونریزی قاعدگی (پریود) هر چند وقت یک بار تکرار میشود؟
همانگونه که سن شروع بلوغ در دختران متفاوت است، دورههای پریود نیز برای دختران متفاوت است. دورة زمانی میان دو خونریزی را دورة قاعدگی یا پریود میگویند. دورة پریود برای بعضی دختران ممکن است ۲۸روز، برای بعضی دیگر ۲۴روز، ۳۰روز و یا حتی ۳۵روز طول بکشد. حتی این زمان از یک دوره تا دورة بعد ممکن است فرق داشته باشد.
دختران نوجوان و جوان ممکن است قاعدگی نامنظم داشته باشند که بخصوص در اولین دورههای پریود بیشتر دیده میشود. برای مثال یک دختر که به تازگی پریود شده است ممکن است ۲ماه متوالی دورهای ۲۸روزه داشته باشد و در طی یک ماه بعد هیچ خونریزی نداشته باشد یا حتی دو خونریزی متوالی با فاصلة زمانی بسیار کم بین آنها داشته باشد.
معمولاً پس از چندین ماه، دورههای پریود از نظم بهتری برخوردار میشود امّا بعضی از زنان حتی تا بزرگسالی نیز دورههای نامنظم دارند. با گذشت زمان و آشنایی بیشتر دختر با شرایط دورههای پریود خود، معمولاًً دختران میتوانند دورة خونریزی بعدی خود را حدس بزنند.
خونریزی به چه میزان است و چند روز طول می کشد؟
مدت زمان خونریزی نیز ثابت نیست و ممکن است تغییر کند. بعضی دختران فقط ۳-۲روز خونریزی دارند. بعضی دیگر ممکن است ۷روز و یا حتی بیشتر خونریزی داشته باشند.
مقدار خونریزی نیز ممکن است متفاوت باشد. بعضی از دختران آنقدر مقدار خونریزی اندکی دارند که حتی ممکن است شک کنند که آیا پریود شدهاند یا نه. بعضی دیگر ممکن است خونریزی شدیدتری داشته باشند.
برای اکثر دختران خونریزی در حد چند قاشق غذاخوری تا کمتر از نصف یک استکان (حدود ۱۲۰میلیلیتر) است که ممکن است زیاد به نظر آید ولی طبیعی باشد. خونریزی بسیار شدید در طی قاعدگی امکان پذیر است اما شایع نیست. در واقع ممکن است خونریزی بسیار شدیدتر از معمول، نشاندهندة اشکالات انعقادی خون باشد که نیازمند مراجعه به پزشک و بررسی بیشتر است.
باید متوجه بود که حتی از یک ماه به ماه بعد ممکن است مقدار خونریزی و تعداد روزهای خونریزی در یک دختر متفاوت باشد. در صورتیکه از بینظمی و یا مقدار خونریزی خود نگرانی دارید بهتر است تا با یک پزشک مشورت کنید.
سیکل های پریود از چه سنی شروع می شوند؟
سن متوسط شروع پریود حدود ۱۲ سالگی است.اما این بدان معنی نیست که همه دختران در سن ۱۲ سالگی قاعده می شوند. یک دختر در فاصله سنی ۸ تا ۱۶ سالگی ممکن است قاعده شود.
تامپون و نوار بهداشتی
پس از شروع قاعدگی شما نیاز دارید که از وسیلهای برای جذب خون استفاده کنید. برای این منظور میبایستی نوار بهداشتی تهیه کنید. برای انتخاب نوع نوار بهداشتی میتوانید با مادر، معلمان بهداشت و یا خواهر بزرگتر خود مشورت کنید. نوار بهداشتی در بسیاری از داروخانهها و سوپر مارکتها قابل تهیه است.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد ؟
در موارد زیر باید با پزشک خود مشورت کنید:
-عدم شروع قاعدگی تا سن ۱۶ سالگی
-متوقف شدن بی دلیل عادات ماهیانه
-خونریزی بیش از ۷ روز
-حجم زیاده از حد خونریزی
-در صورتی که در فاصله بین پریودها خونریزی داشته باشید
-درد شدید هنگام قاعدگی
راه های مقابله با بی نظمی عادت ماهانه ای!
بودنش با درد و افسردگی همراه است و نبودنش با کلافگی و بیحوصلگی! همین است که اغلب خانمها وقتی قاعدگی سراغشان میآید دلشان میخواهد از همه فاصله بگیرند و وقتی هم به هر دلیلی قاعده نمیشوند، با زمین و زمان در میافتند.
اغلب زنان میدانند که دوره طبیعی عادت ماهانه در فاصله 20 تا 40 روز اتفاق میافتد اما بسیاری از همین زنان سالهاست که با بینظمی و شدت غیرطبیعی عادت ماهانهشان میسازند و بهخیال اینکه هیچ درمانی فایده ندارد، چنین وضعیتی را تحمل میکنند. اینکه قاعدگی در چه شرایطی مشکلساز است و نیاز به درمان دارد را با دکتر نسرین زارعپور، متخصص زنان و نازایی در میان گذاشتیم. او معتقد است هیچ یک از مشکلات مرتبط با این موضوع غیرقابل حل نیستند و اگر خانمها هرچه زودتر به فکر چاره نیفتند. بحرانهای جدیتری سلامتیشان را تهدید خواهد کرد.
طبیعیاش چقدر است؟
علائم و خصوصیات دوره قاعدگی در هر فردی متفاوت است ولی معمولا قاعدگی طبیعی علائم یکسانی دارد که میتوان به این موارد اشاره کرد: طول دوره قاعدگی از سه تا هفت روز، خونریزی از 30 تا 80 سیسی و خونریزی طبیعی بدون دفع لخته، بعضی از خانمها ممکن است با علائمی مانند دردهای شدید و خونریزیهای زیاد یا خونریزیهای کم و نامنظم در این دوره مواجه شوند که با مراجعه به پزشک و بررسی وضعیت هورمونها در بعضی موارد با تجویز قرصهای ضدبارداری از ادامه این وضعیت جلوگیری میکنند.
زمانی که این علائم به طور مداوم در طولانیمدت رخ دهد و باعث بروز اختلال در زندگی عادی افراد شود، باید با مراجعه به پزشک علت بروز چنین علائمی مورد بررسی قرار گیرد. پزشک معالج با انجام آزمایش خون، سونوگرافی و بررسی وضعیت هورمونها به تحقیق در مورد این علائم میپردازد و درمان را باتوجه به سن افراد از آن زمان آغاز میکند.
اگر بیحال شدید…
به طور کل دو نوع درد قاعدگی داریم: اول دردهای اولیه و دوم دردهای ثانویه. دردهای اولیه که خانمها در سنین پایین به آن دچار میشوند معمولا یک یا دو ساعت قبل از شروع قاعدگی آغاز شده و یک یا دو ساعت بعد از قاعدگی تمام میشوند که این دردها طبیعی است و مشکلی برای فرد ایجاد نمیکند، ولی در دردهای ثانویه بیمار 12 ساعت بعد از قاعدگی دچار دردهای شدیدی میشود که این دردها غیرطبیعی است و باید مورد بررسی قرار بگیرد، بیحالی بیش از اندازه در زمان قاعدگی طبیعی نیست و باید با انجام آزمایش خون میزان کمخونی افرادی که بیش از اندازه بیحال هستند بررسی شود.
چه راهحلی دارد؟
بیحالی اگر به دلیل درد ناشی از قاعدگی باشد با تجویز مسکن در اکثر موارد حل میشود، اگر این راه نتیجه نداد، پزشک در مرحله بعد قرصهای ضد بارداری را تجویز میکند ولی اگر با هیچ کدام از این موارد مشکل حل نشد، باید با انجام آزمایش خون و سونوگرافی به طور جدی این موضوع بررسی شود.
اگر خونریزی کم بود….
فواصل قاعدگی باید بین 20 تا 40 روز و دوره آن باید بیشتر از سه روز باشد. اگر کمتر از این زمان بود از لحاظ هورمونی و کارکرد تخمدانها باید بررسی صورت گیرد. به طور کل خانمهایی که دیربهدیر عادت ماهانه میشوند یا خونریزیشان کم است، مشکل تنبلی تخمدان دارند.
اگر خونریزی کمتر از سه روز بود باید بررسی شوند برای درمان به پزشک مراجعه کنند. با انجام سونوگرافی و بررسی تخمدانها اگر مشکلی در این موارد نداشتند، باید با کمک دارو مشکل را حل کنند. استفاده از قرصهای ضدبارداری الدی یا قرصهای هورمونی دیگر باتوجه به وضعیت سنی افراد و تاهل آنها تجویز شده و باعث میشود این افراد فاصله زمانی قاعدگیشان بیشتر از دو ماه طول نکشد و تا حدی قاعدگیشان تنظیم شود.
چه عوارضی دارد؟
از عوارض خونریزی کم در زمان قاعدگی این است که احتمال ابتلا به دیابت، فشار خون، چاقی، موهای زائد، سرطان سینه، سرطان رحم و افزایش چربی خون را در این افراد افزایش میدهد. اگر فردی در درازمدت شاهد خونریزی کم در زمان قاعدگی بود، باید با مراجعه به پزشک به درمان این عارضه بپردازد.
اگر شدید بود…
به طور معمول خونریزی طبیعی باید بیشتر از سه روز تا هفت روز و حداکثر 10 روز و در فاصله زمانی 20 تا 40 روز باشد ولی اگر خونریزی بیشتر از 10 روز و در فاصله زمانی کمتر از 20 روز طول کشید، باید با مراجعه به پزشک مورد بررسی قرار گیرد. مقدار طبیعی خونریزی هم بین 30 تا 80 سیسی است، اگر بیشتر از این مقدار و به صورت دفع لخته باشد فرد از لحاظ فیبرم، کیست و تیروئید مورد بررسی قرار میگیرد.
دفع لختههای بزرگ خونی نمایانگر قاعدگی غیرطبیعی است، خونریزی قاعدگی در حالت معمول دفع لخته ندارد و در غیر اینصورت یعنی مقدارش از حد طبیعی زیاد است و باید آن را جدی گرفت.
چه عوارضی دارد؟
عوارض خونریزی شدید در زمان قاعدگی باتوجه به سن افراد متفاوت است، اگر خونریزی شدید در سنین پایین باشد معمولا فرد دچار مشکلات هورمونی است که با تجویز قرصهای هورمونی از شدت آن کاسته میشود، ولی اگر خونریزی در سنین بالا باشد خطر ابتلا به سرطان رحم افزایش پیدا میکند، در اکثر مواقع به مرور زمان این افراد دچار کمخونی شدید میشوند.
اگر نامنظم بود…
فواصل زمانی طبیعی برای قاعدگی بین 20 تا 40 روز است؛ اگر افراد کمتر یا بیشتر از این زمان به طور مداوم قاعدگیشان رخ بدهد دچار بینظمی قاعدگی میشوند، معمولا افرادی که قاعدگی نامنظم دارند مبتلا به تنبلی تخمدان و سندرم تخمدان پلیکیستیک هستند. به طور کل سندرم تخمدان پلیکیستیک قابل درمان قطعی نیست و قرصهایی که پزشک برای افراد مبتلا تجویز میکند به این منظور است که قاعدگی برای مدتی منظم شود و فرد مبتلا در طولانیمدت شاهد عوارضی مانند موهای زائد و چاقی نباشد.
افرادی که اضافه وزن دارند و مبتلا به سندرم تخمدان پلیکیستیک هم هستند حتما باید وزنشان را کاهش دهند، البته اینطور نیست که حتما خانمهای چاق دچار این مشکل باشند ولی این افراد در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به این بیماری هستند.
چه عوارضی دارد؟
خانمهایی که مبتلا به سندرم پلیکیستیک هستند همیشه دچار نازایی نمیشوند ممکن است بعد از قطع قرصهای ضدبارداری بلافاصله باردار شوند ولی در بعضی موارد امکان دارد حتی با آی وی اف هم باردار نشوند. این افراد به دلیل تخمکگذاری نامنظمی که دارند برای حامله شدن دچار مشکل میشوند. خانمهایی که به این بیماری مبتلا هستند باید زیر 30 سال باردار شوند که با بالا رفتن سنشان دچار مشکلات دیگری علاوه بر سندرم تخمدان پلیکیستیک نشوند.
پژوهشها چه میگویند؟
محققان میگویند عادت ماهانه نه تنها با خلق و خوی زنان بازی میکند بلکه مرگ و زندگیشان را هم در دست میگیرد.
کار، کار گوشت قرمز است!
محققان بریتانیایی میگویند دخترانی که در زمان کودکی رژیم غذایی پر از گوشت قرمز دارند، دچار قاعدگی زودرس میشوند. این درحالی است که برخی متخصصان بر ارتباط میان قاعدگی زودرس و افزایش خطر ابتلا به سرطان سینه تاکید میکنند و دلیل این موضوع را بالارفتن سطح استروژن در بدن این زنان اعلام میکنند.
شاید بمیرند!
کم نیستند زنانی که در طول عادت ماهانهشان افسردگی را با درجات متفاوت تجربه میکنند. پژوهشگران میگویند زنان بهویژه اگر مبتلا به افسردگی باشند، در طول عادت ماهانه ممکن است به خودشان آسیب وارد کنند و حتی با خودکشی جان خود را از دست بدهند.
از مادرتان بپرسید
بعضیها تغذیه و آب و هوا را به عنوان اصلیترین دلیل زودرس یا دیررس شدن قاعدگی معرفی میکنند اما محققان میگویند سن بلوغ در مادران بيشترين تاثير را در زمان بلوغ دختران بازي ميكند. بررسیهای آنها نشان میدهد دانشمندان متوجه شدهاند به ازاي هر 12 ماهي كه يك مادر يا خواهر بزرگتر ديرتر به بلوغ برسد، آغاز عادت ماهانه در دختر جوانتر خانواده سه ماه به تاخير ميافتد.